Contoh Soal Bahasa Jawa Kelas 3 Semester 1

Pambuka

Basa Jawa minangka salah sawijining basa daerah ing Indonesia sing sugih lan nduweni nilai budaya luhur. Mulane, pasinaon basa Jawa ing sekolah dhasar nduweni peran wigati kanggo nguri-uri lan ngembangake basa iki ing kalangan generasi muda. Ing kelas 3 semester 1, para siswa dikenalke karo konsep-konsep dhasar basa Jawa, kayata kosakata, unggah-ungguh basa, lan unsur-unsur budaya Jawa. Kanggo ngukur pemahaman siswa babagan materi sing wis disinaoni, perlu dianakake evaluasi kanthi menehi soal-soal latihan. Artikel iki bakal nyedhiyakake conto soal basa Jawa kelas 3 semester 1 sing bisa digunakake minangka bahan latihan lan referensi kanggo para siswa lan guru.

A. Kosakata (Tembung)

Kosakata minangka salah sawijining aspek penting ing pasinaon basa Jawa. Ing kelas 3 semester 1, para siswa dikenalke karo kosakata sing gegayutan karo kegiatan saben dina, lingkungan sekitar, lan unsur-unsur budaya Jawa.

Conto Soal:

1. Sebutna jenenge kewan ing ngisor iki nganggo basa Jawa:

   • Kucing: ….
   • Asu: ….
   • Pitik: ….
   • Bebek: ….
   • Sapi: ….

2. Isenana ceceg-ceceg ing ngisor iki nganggo tembung sing bener:

   • Aku saben dina sekolah nganggo …. (sepeda)
   • Ibuk masak sega ing …. (dandang)
   • Bapak ngarit suket kanggo pakan …. (sapi)
   • Adhik lagi sinau nulis nganggo …. (potlot)
   • Simba lagi ngombe kopi ing …. (cangkir)

3. Gawea ukara nganggo tembung-tembung ing ngisor iki:

   • Sekolah
   • Buku
   • Dolanan
   • Kali
   • Gunung

B. Unggah-Ungguh Basa (Tataran Basa)

Unggah-ungguh basa minangka aturan sopan santun ing basa Jawa sing nuduhake tataran basa sing digunakake nalika sesrawungan karo wong liya. Ing kelas 3 semester 1, para siswa dikenalke karo unggah-ungguh basa sing prasaja, kayata basa ngoko lugu, basa ngoko alus, lan basa krama alus.

Conto Soal:

1. Pilihen ukara sing bener miturut unggah-ungguh basa:

   • (Ngoko lugu) Bapak lagi maca koran.
   • (Ngoko alus) Bapak nembe maos koran.
   • (Krama alus) Bapak saweg maos koran.

2. Ubahen ukara ing ngisor iki dadi basa krama alus:

   • Aku arep lunga menyang pasar.
   • Kowe lagi apa?
   • Ibuk lagi masak sega.
   • Bapak lagi ngombe kopi.
   • Adhik lagi sinau nulis.

3. Gawea pacelathon prasaja nganggo basa ngoko alus utawa krama alus:

   • Pacelathon antarane siswa lan guru.
   • Pacelathon antarane anak lan wong tuwa.
   • Pacelathon antarane kanca sakelas.

C. Unsur-Unsur Budaya Jawa

Unsur-unsur budaya Jawa minangka perangan penting ing pasinaon basa Jawa. Ing kelas 3 semester 1, para siswa dikenalke karo unsur-unsur budaya Jawa sing prasaja, kayata jeneng-jeneng gamelan, jeneng-jeneng wayang, lan jeneng-jeneng panganan tradisional Jawa.

Conto Soal:

1. Sebutna jenenge gamelan ing ngisor iki:

   • Gong: ….
   • Kendhang: ….
   • Saron: ….
   • Bonang: ….
   • Gender: ….

2. Sebutna jenenge wayang ing ngisor iki:

   • Arjuna: ….
   • Yudhistira: ….
   • Bima: ….
   • Nakula: ….
   • Sadewa: ….

3. Sebutna jenenge panganan tradisional Jawa ing ngisor iki:

   • Gudeg: ….
   • Sate: ….
   • Soto: ….
   • Rawon: ….
   • Tahu campur: ….

D. Maca lan Nulis

Maca lan nulis minangka keterampilan dhasar sing kudu dikuwasani dening para siswa ing kelas 3 semester 1. Ing pasinaon basa Jawa, para siswa dilatih maca lan nulis aksara Jawa sing prasaja, uga maca lan nulis ukara-ukara prasaja nganggo basa Jawa.

Conto Soal:

1. Wacanen teks ing ngisor iki banjur jawab pitakon-pitakon:

   • Teks: "Saben dina Minggu, aku lan keluargaku lunga menyang taman. Ing taman, aku dolanan karo kanca-kancaku. Bapak lan ibuk ngawasi aku dolanan. Aku seneng banget lunga menyang taman."
   • Pitakon:
     • Kapan aku lan keluargaku lunga menyang taman?
     • Sapa sing dolanan ing taman?
     • Sapa sing ngawasi aku dolanan?
     • Kepriye perasaanku nalika lunga menyang taman?

2. Tulisen ukara-ukara ing ngisor iki nganggo aksara Jawa:

   • Aku seneng sinau basa Jawa.
   • Bapak lagi ngombe kopi ing warung.
   • Ibuk masak sega goreng kanggo sarapan.
   • Adhik lagi dolanan bal ing lapangan.
   • Simba lagi ngarit suket kanggo pakan sapi.

3. Gawea karangan prasaja nganggo basa Jawa kanthi tema:

   • Kegiatan saben dina ing omah.
   • Pengalaman sing paling nyenengake.
   • Cita-citaku ing tembe buri.

E. Ngrungokake (Menyimak)

Ngrungokake minangka salah sawijining keterampilan basa sing penting. Ing kelas 3 semester 1, para siswa dilatih ngrungokake crita-crita prasaja nganggo basa Jawa, banjur njawab pitakon-pitakon sing gegayutan karo crita kasebut.

Conto Soal:

1. Rungokna crita sing diwaca dening guru, banjur jawab pitakon-pitakon:

   • Crita: (Guru maca crita prasaja nganggo basa Jawa)
   • Pitakon:
     • Sapa wae paraga ing crita kasebut?
     • Ing ngendi kedadeyan crita kasebut?
     • Kepriye alur crita kasebut?
     • Pesen moral apa sing bisa dijupuk saka crita kasebut?
2. Rungokna pacelathon sing diwaca dening guru, banjur sebutna topik pacelathon kasebut.
3. Rungokna tembang dolanan sing dinyanyekake dening guru, banjur sebutna irah-irahan tembang kasebut.

Panutup

Kanthi menehi soal-soal latihan sing gegayutan karo kosakata, unggah-ungguh basa, unsur-unsur budaya Jawa, maca lan nulis, lan ngrungokake, para siswa kelas 3 semester 1 bisa ngembangake pemahaman lan keterampilan basa Jawa kanthi luwih apik. Muga-muga conto soal ing artikel iki bisa migunani kanggo para siswa lan guru ing pasinaon basa Jawa.