Gladhen Basa Jawa: Teks & Soal Kanggo Kelas 3 SD

Pambuka

Basa Jawa minangka salah sawijining basa daerah kang sugih lan perlu dilestarekake. Kanggo nggulawenthah katresnan marang basa Jawa, utamane ing kalangan bocah-bocah, perlu anane gladhen utawa latihan kang nyenengake lan gampang dimangerteni. Artikel iki ngemot tuladha teks wacan lan soal-soal basa Jawa kanggo siswa kelas 3 SD. Tujuan utama yaiku kanggo ngasah kawruh babagan kosakata, pamahaman wacan, lan katrampilan nulis basa Jawa.

Tujuan Pembelajaran

Sawise ngrampungake gladhen iki, siswa diarepake bisa:

1. Mangerteni isi teks wacan basa Jawa kanthi bener.
2. Njawab pitakonan adhedhasar teks wacan.
3. Nambah kosakata basa Jawa.
4. Nulis ukara prasaja nganggo basa Jawa kang bener.
5. Nresnani lan nguri-uri basa Jawa.

Outline Artikel

1. Teks Wacan 1: "Dina Minggu ing Kebun Binatang"
   • Isi teks wacan
   • Kosakata penting
2. Soal-Soal Latihan 1:
   • Pilihan ganda
   • Isian singkat
   • Essay
3. Teks Wacan 2: "Dolanan Tradisional: Dakon"
   • Isi teks wacan
   • Kosakata penting
4. Soal-Soal Latihan 2:
   • Pilihan ganda
   • Isian singkat
   • Essay
5. Teks Wacan 3: "Keluargaku"
   • Isi teks wacan
   • Kosakata penting
6. Soal-Soal Latihan 3:
   • Pilihan ganda
   • Isian singkat
   • Essay
7. Kunci Jawaban
8. Panutup

Teks Wacan 1: Dina Minggu ing Kebun Binatang

Dina Minggu wingi, aku lan keluargaku lunga menyang kebun binatang. Aku seneng banget amarga iki pisanan aku ndeleng kewan-kewan kanthi langsung. Ing kono, aku ndeleng macem-macem kewan, kayata gajah, jerapah, singa, macan, lan liya-liyane.

Gajah katon gedhe banget lan duwe belalai dawa. Jerapah uga dhuwur banget, nganti bisa mangan godhong ing wit kang dhuwur. Singa lan macan katon galak, nanging uga nggumunake. Aku uga ndeleng manuk-manuk kang endah kanthi werna-werna kang apik.

Aku ora lali tuku panganan kanggo kewan. Aku menehi wortel kanggo terwelu lan kacang kanggo kethek. Kethek-kethek katon seneng banget nalika nampa kacang saka aku.

Sakwise ngubengi kebun binatang, aku lan keluargaku ngaso ing sangisore wit kang rindang. Aku mangan es krim kang adhem lan seger. Dina Minggu iku dina kang nyenengake lan ora bakal aku lalekake.

Kosakata Penting:

• Kebun binatang: Bonbin
• Gajah: Gajah
• Jerapah: Jerapah
• Singa: Singa
• Macan: Macan
• Belalai: Belalai
• Wit: Wit
• Godhong: Godhong
• Terwelu: Terwelu
• Kethek: Kethek
• Rindang: Rindang

Soal-Soal Latihan 1:

A. Pilihan Ganda

1. Kapan bocah ing wacan lunga menyang kebun binatang?
   a. Dina Senin
   b. Dina Selasa
   c. Dina Minggu
   d. Dina Rebo
2. Kewan apa kang katon gedhe banget lan duwe belalai dawa?
   a. Jerapah
   b. Singa
   c. Gajah
   d. Macan
3. Apa kang dipangan jerapah?
   a. Kacang
   b. Wortel
   c. Godhong
   d. Daging
4. Apa kang dituku bocah kanggo kewan?
   a. Sega goreng
   b. Es krim
   c. Wortel lan kacang
   d. Roti
5. Ing ngendi bocah lan keluargane ngaso?
   a. Ing ngarep kandhang kewan
   b. Ing sangisore wit kang rindang
   c. Ing toko souvenir
   d. Ing restoran

B. Isian Singkat

1. Basa kramane "aku" yaiku ….
2. Gajah duwe … kang dawa.
3. … katon galak nanging nggumunake.
4. Bocah menehi … kanggo terwelu.
5. Dina Minggu iku dina kang ….

C. Essay

1. Coba critakake pengalamanmu nalika lunga menyang kebun binatang!
2. Kewan apa kang paling kok senengi ing kebun binatang? Apa alasane?

Teks Wacan 2: Dolanan Tradisional: Dakon

Dakon yaiku salah sawijining dolanan tradisional kang misuwur ing Indonesia. Dolanan iki biasane dimainake dening bocah-bocah wadon, nanging uga bisa dimainake dening bocah lanang. Dakon digawe saka kayu utawa plastik kang duwe bolongan-bolongan cilik.

Cara main dakon cukup prasaja. Saben pemain nduweni 7 bolongan cilik lan 1 bolongan gedhe kang diarani "induk". Ing saben bolongan cilik diisi 7 wiji dakon. Pemain giliran njupuk wiji saka salah sawijining bolongan cilik banjur disebarake siji-siji ing saben bolongan. Yen wiji pungkasan tiba ing bolongan kang ana isine, pemain bisa nerusake nyebar wiji saka bolongan kasebut. Yen wiji pungkasan tiba ing bolongan kosong ing sisihane dhewe, pemain bisa njupuk kabeh wiji ing bolongan sebrange.

Dolanan dakon ora mung nyenengake, nanging uga nglatih katrampilan ngitung lan strategi. Pemain kudu mikirake carane nyebar wiji supaya bisa ngumpulake wiji kang akeh lan menang.

Kosakata Penting:

• Dakon: Dakon
• Tradisional: Tradisional
• Misuwur: Terkenal
• Bolongan: Lubang
• Induk: Induk
• Wiji: Biji
• Nyebarake: Menyebarkan
• Strategi: Strategi

Soal-Soal Latihan 2:

A. Pilihan Ganda

1. Dakon yaiku dolanan ….
   a. Modern
   b. Tradisional
   c. Saka luar negeri
   d. Elektronik
2. Dakon biasane dimainake dening ….
   a. Bocah lanang
   b. Bocah wadon
   c. Wong diwasa
   d. Bocah lanang lan wadon
3. Saben pemain nduweni pira bolongan cilik ing dakon?
   a. 5
   b. 6
   c. 7
   d. 8
4. Bolongan gedhe ing dakon diarani ….
   a. Anak
   b. Induk
   c. Biyung
   d. Bapak
5. Dolanan dakon nglatih katrampilan ….
   a. Nulis
   b. Maca
   c. Ngitung lan strategi
   d. Nggambar

B. Isian Singkat

1. Dakon digawe saka … utawa ….
2. Saben bolongan cilik diisi … wiji dakon.
3. Wiji dakon disebarake … ing saben bolongan.
4. Yen wiji pungkasan tiba ing bolongan kosong, pemain bisa njupuk wiji ing bolongan ….
5. Dolanan dakon ora mung nyenengake, nanging uga nglatih ….

C. Essay

1. Apa kowe tau main dakon? Critakake pengalamanmu!
2. Apa manfaat dolanan dakon kanggo bocah-bocah?

Teks Wacan 3: Keluargaku

Aku nduweni keluarga kang tak tresnani. Ing omah, aku urip karo bapak, ibu, lan adhiku. Bapakku asmane Pak Budi, dheweke makarya dadi guru. Ibuku asmane Ibu Ani, dheweke makarya dadi dokter. Adhiku isih sekolah ing kelas 1 SD, asmane Rina.

Saben dina Minggu, aku lan keluargaku biasane nglampahi wektu bebarengan. Kadhangkala, kita lunga menyang taman, nonton film, utawa mung ngaso ing omah. Aku seneng banget yen bisa nglampahi wektu karo keluargaku.

Bapak lan ibuku tansah menehi katresnan lan perhatian marang aku lan adhiku. Dheweke uga tansah ndhukung apa kang tak lakoni. Aku matur nuwun banget amarga nduweni keluarga kang becik kaya keluargaku.

Kosakata Penting:

• Keluarga: Keluarga
• Bapak: Ayah
• Ibu: Ibu
• Adhik: Adik
• Guru: Guru
• Dokter: Dokter
• Taman: Taman
• Nonton film: Menonton film
• Katresnan: Kasih sayang
• Perhatian: Perhatian
• Ndhukung: Mendukung
• Matur nuwun: Terima kasih

Soal-Soal Latihan 3:

A. Pilihan Ganda

1. Sapa jenenge bapak ing wacan?
   a. Pak Andi
   b. Pak Budi
   c. Pak Joko
   d. Pak Slamet
2. Apa pakaryane ibu ing wacan?
   a. Guru
   b. Dokter
   c. Polisi
   d. Tentara
3. Adhike sekolah ing kelas pira?
   a. Kelas 1 SD
   b. Kelas 2 SD
   c. Kelas 3 SD
   d. Kelas 4 SD
4. Apa kang biasane dilakoni keluarga ing dina Minggu?
   a. Lunga menyang pasar
   b. Lunga menyang taman
   c. Makarya
   d. Turu
5. Bocah ing wacan rumangsa … amarga nduweni keluarga kang becik.
   a. Sedhih
   b. Seneng
   c. Bingung
   d. Nesuk

B. Isian Singkat

1. Ing omah, aku urip karo …, …, lan ….
2. Ibuku makarya dadi ….
3. Adhiku asmane ….
4. Bapak lan ibuku tansah menehi … lan … marang aku.
5. Aku matur nuwun amarga nduweni keluarga kang ….

C. Essay

1. Coba critakake babagan keluargamu dhewe!
2. Apa kang kok lakoni kanggo mbantu wong tuwamu ing omah?

Kunci Jawaban

Soal Latihan 1

A. Pilihan Ganda: 1. c, 2. c, 3. c, 4. c, 5. b

B. Isian Singkat: 1. kula, 2. belalai, 3. singa lan macan, 4. wortel, 5. nyenengake

Soal Latihan 2

A. Pilihan Ganda: 1. b, 2. d, 3. c, 4. b, 5. c

B. Isian Singkat: 1. kayu, plastik, 2. 7, 3. siji-siji, 4. sebrange, 5. katrampilan

Soal Latihan 3

A. Pilihan Ganda: 1. b, 2. b, 3. a, 4. b, 5. b

B. Isian Singkat: 1. bapak, ibu, adhiku, 2. dokter, 3. Rina, 4. katresnan, perhatian, 5. becik

Panutup

Gladhen basa Jawa iki dirancang kanggo mbantu siswa kelas 3 SD ngasah kawruh lan katrampilan basa Jawa. Kanthi gladhen kang teratur, diarepake siswa bisa luwih nresnani lan nguri-uri basa Jawa minangka warisan budaya kang adi luhung. Muga-muga artikel iki bisa migunani kanggo para siswa lan guru basa Jawa. Sugeng sinau!