Latihan Soal Bahasa Jawa Kelas 3 SD Semester 2 (Kurikulum 2013)

Prakata

Bahasa Jawa minangka salah sawijining basa daerah ingkang sugih budaya lan nilai-nilai luhur. Kanggo nguri-uri lan ngembangaken basa Jawa, kawruh babagan basa Jawa perlu dipunwulangaken wiwit alit, salah satunggalingipun lumantar mata pelajaran Bahasa Jawa ing sekolah dasar (SD).

Artikel menika dipunsusun minangka sarana kanggo nglatih lan ngukur kemampuan siswa kelas 3 SD ing semester 2, kanthi ngginakaken Kurikulum 2013. Soal-soal ingkang dipunandharaken ngliputi materi-materi pokok ingkang dipunsinau ing semester menika, kalebet unggah-ungguh basa, tembung-tembung ingkang gegayutan kaliyan lingkungan, kegiatan saben dinten, lan sapanunggalipun.

Outline Artikel

1. Pambuka
   • Pentingipun Basa Jawa
   • Tujuan Latihan Soal
2. Materi Pokok Semester 2 Kelas 3 SD
   • Unggah-ungguh Basa (Krama Inggil lan Ngoko)
   • Tembung-tembung Gegayutan Lingkungan (Alat Pertanian, Tetuwuhan, Kewan)
   • Tembung-tembung Gegayutan Kegiatan Saben Dinten (Ing Sekolah, Ing Omah)
   • Geguritan Sederhana
   • Aksara Jawa (Pengenalan Dhasar)
3. Contoh Soal Latihan (Pilihan Ganda, Isian, Uraian)
   • Soal Unggah-ungguh Basa
   • Soal Tembung-tembung Gegayutan Lingkungan
   • Soal Tembung-tembung Gegayutan Kegiatan Saben Dinten
   • Soal Geguritan
   • Soal Aksara Jawa
4. Kunci Jawaban lan Pembahasan
   • Kunci Jawaban Soal Pilihan Ganda
   • Pembahasan Soal Isian lan Uraian
5. Tips lan Trik Nggarap Soal Bahasa Jawa
   • Maca Soal Kanthi Titi
   • Ngelingi Tembung-tembung Penting
   • Latihan Soal Kanthi Rutin
6. Panutup
   • Pangajeng-ajeng
   • Pesen

Isi Artikel

1. Pambuka

Basa Jawa menika bandha ingkang ageng tumraping bangsa Indonesia, mliginipun masyarakat Jawa. Basa menika ngemot nilai-nilai budaya, tradisi, lan kawruh ingkang adiluhung. Supados basa Jawa tetep lestari, perlu wonten upaya kanggo nguri-uri lan ngembangaken, salah satunggalingipun lumantar pendidikan.

Latihan soal menika dipunadani kanthi tujuan:

• Kanggo ngukur pemahaman siswa babagan materi ingkang sampun dipunsinau.
• Kanggo nglatih siswa ngginakaken basa Jawa kanthi leres lan trep.
• Kanggo nyiapaken siswa ngadhepi ujian utawi penilaian ingkang badhe dipunlampahi.

2. Materi Pokok Semester 2 Kelas 3 SD

Ing semester 2 kelas 3 SD, materi pokok ingkang dipunsinau ing mata pelajaran Bahasa Jawa antawisipun:

• Unggah-ungguh Basa: Siswa dipunwulang babagan unggah-ungguh basa, mliginipun basa Krama Inggil lan basa Ngoko. Siswa kedah mangertos kapan anggenipun ngginakaken basa Krama Inggil lan kapan anggenipun ngginakaken basa Ngoko, gumantung kaliyan sinten ingkang dipunajak guneman.
• Tembung-tembung Gegayutan Lingkungan: Siswa dipunwanuhaken kaliyan tembung-tembung ingkang gegayutan kaliyan lingkungan sekitar, umpaminipun alat pertanian (pacul, arit, luku), tetuwuhan (pari, jagung, gedhang), kewan (pitik, sapi, kucing).
• Tembung-tembung Gegayutan Kegiatan Saben Dinten: Siswa dipunwulang babagan tembung-tembung ingkang gegayutan kaliyan kegiatan saben dinten, umpaminipun ing sekolah (sinau, nulis, maca), ing omah (turu, mangan, dolanan).
• Geguritan Sederhana: Siswa dipunwanuhaken kaliyan geguritan ingkang prasaja lan gampil dipunmangertosi. Siswa ugi dipunlatih maos geguritan kanthi intonasi lan ekspresi ingkang leres.
• Aksara Jawa (Pengenalan Dhasar): Siswa dipunwanuhaken kaliyan aksara Jawa, mliginipun aksara legena (ha, na, ca, ra, ka, dst.) lan sandhangan (wulu, suku, taling, tarung, dst.). Siswa dipunlatih maos lan nulis aksara Jawa kanthi prasaja.

3. Contoh Soal Latihan

A. Pilihan Ganda

1. Bapak nembe … koran ing ruang tamu.
   a. Mangan
   b. Maca
   c. Turu
   d. Nulis

2. Menawi matur kaliyan tiyang ingkang langkung sepuh, kedah ngginakaken basa ….
   a. Ngoko
   b. Krama Inggil
   c. Ngoko Alus
   d. Krama Lugu

3. Pak Tani ngginakaken … kangge ngolah sawah.
   a. Pacul
   b. Gunting
   c. Pencil
   d. Sepeda

4. "Aku arep dolan menyang omahe kanca," ukara menika ngginakaken basa ….
   a. Krama Inggil
   b. Ngoko
   c. Krama Lugu
   d. Krama Alus

5. … jenengmu sapa? (Krama Inggil)
   a. Sira
   b. Panjenengan
   c. Sampeyan
   d. Kowe

B. Isian

1. Ibuku saben esuk … sega goreng kanggo sarapan.
2. Tanduran pari thukul ing ….
3. Bocah-bocah ing kelas lagi … pelajaran Bahasa Jawa.
4. Menawi dipundangu tiyang sanes, kedah mangsuli kanthi ….
5. Sawah diolah nganggo … supaya lemah dadi gembur.

C. Uraian

1. Gawea ukara ngginakaken tembung "sekolah"!
2. Sebutna 3 jeneng kewan ingkang urip ing banyu!
3. Tulisna 3 tembung ingkang gegayutan kaliyan lingkungan sekolah!
4. Apa bedane basa Ngoko lan basa Krama Inggil?
5. Tulisen nganggo aksara Jawa: "Budi tuku buku."

4. Kunci Jawaban lan Pembahasan

A. Kunci Jawaban Pilihan Ganda

1. b. Maca
2. b. Krama Inggil
3. a. Pacul
4. b. Ngoko
5. b. Panjenengan

B. Pembahasan Soal Isian lan Uraian

Soal Isian

1. Ibuku saben esuk masak sega goreng kanggo sarapan.
2. Tanduran pari thukul ing sawah.
3. Bocah-bocah ing kelas lagi sinau pelajaran Bahasa Jawa.
4. Menawi dipundangu tiyang sanes, kedah mangsuli kanthi sopan.
5. Sawah diolah nganggo luku supaya lemah dadi gembur.

Soal Uraian

1. Ukara ngginakaken tembung "sekolah": "Aku saben dina lunga menyang sekolah."
2. 3 jeneng kewan ingkang urip ing banyu: iwak, urang, kura-kura.
3. 3 tembung ingkang gegayutan kaliyan lingkungan sekolah: kelas, buku, guru.
4. Bedane basa Ngoko lan basa Krama Inggil:
   • Basa Ngoko dipunginakaken menawi guneman kaliyan kanca sebaya utawi tiyang ingkang langkung enom.
   • Basa Krama Inggil dipunginakaken menawi guneman kaliyan tiyang ingkang langkung sepuh utawi tiyang ingkang dipunhurmati.
5. Tulisan nganggo aksara Jawa:
   • Budi tuku buku: (aksara Jawa)

5. Tips lan Trik Nggarap Soal Bahasa Jawa

• Maca Soal Kanthi Titi: Sadurunge mangsuli soal, wacanen soal kasebut kanthi titi lan tliti. Mangerteni kanthi saestu punapa ingkang dipunsuwun ing soal kasebut.
• Ngelingi Tembung-tembung Penting: Elingi tembung-tembung ingkang penting ing materi pelajaran, umpaminipun tembung Krama Inggil, jeneng-jeneng kewan, tetuwuhan, lan sapanunggalipun.
• Latihan Soal Kanthi Rutin: Kanthi latihan soal kanthi rutin, siswa badhe langkung kulina kaliyan jinis-jinis soal ingkang wonten lan badhe langkung lancar anggenipun mangsuli soal.

6. Panutup

Kanthi latihan soal menika, dipunajab siswa kelas 3 SD saged langkung paham lan trampil ing mata pelajaran Bahasa Jawa. Mugi-mugi artikel menika saged dados sarana ingkang migunani kanggo ngembangaken kawruh lan katrampilan basa Jawa siswa.

Pesen kagem para siswa, tetepa semangat anggenipun sinau lan nguri-uri basa Jawa, amargi basa Jawa menika bandha ingkang kedah dipunjaga lan dipunlestarekaken. Sugeng sinau!